Hỏi đáp. Câu hỏi thường gặp

Hiện nay, số lượng tội phạm là người chưa thành niên (người chưa đủ 18 tuổi) ngày càng gia tăng đã có nhiều tác động tiêu cực đến an ninh - trật tự trong xã hội. Với tính chất dễ thực hiện, dễ tiêu thụ đã làm cho hành vi trộm, cắp tài sản được nhóm đối tượng này thực hiện khá nhiều. Vậy, khi người dưới 16 tuổi trộm cắp tài sản thì người tiêu thụ tài sản trộm cắp đó có phải chịu trách nhiệm hình sự không?

Tuổi chịu trách nhiệm hình sự

Căn cứ điểm b, khoản 2, Điều 12 Bộ luật hình sự năm 2015 được sửa đổi bổ sung tại khoản 3 Điều 1 Luật sửa đổi Bộ luật hình sự năm 2017 thì người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi chỉ phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm rất nghiêm trọng và tội phạm đặc biệt nghiêm trọng của tội Trộm cắp tài sản được quy định cụ thể tại khoản 3, khoản 4 Điều 173 Bộ luật hình sự năm 2015 được sửa đổi bổ sung tại khoản 34 Điều 1 Luật sửa đổi Bộ luật hình sự năm 2017.

Tuy nhiên, đối với tội Chứa chấp hoặc tiêu thụ tài sản do người khác phạm tội mà có được quy định tại Điều 323 Bộ luật hình sự 2015 thì chỉ có người từ đủ 16 tuổi mới phải chịu trách nhiệm hình sự về tội danh này.

Tội chứa chấp hoặc tiêu thụ tài sản do người khác phạm tội mà có

Theo Điều 323 Bộ luật hình sự năm 2015 quy định về “Tội chứa chấp hoặc tiêu thụ tài sản do người khác phạm tội mà có” như sau:

1. Người nào không hứa hẹn trước mà chứa chấp, tiêu thụ tài sản biết rõ là do người khác phạm tội mà có, thì bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 07 năm:

a) Có tổ chức;

b) Có tính chất chuyên nghiệp;

c) Tài sản, vật phạm pháp trị giá từ 100.000.000 đồng đến dưới 300.000.000 đồng;

d) Thu lợi bất chính từ 20.000.000 đồng đến dưới 100.000.000 đồng;

đ) Tái phạm nguy hiểm.

3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 10 năm:

a) Tài sản, vật phạm pháp trị giá từ 300.000.000 đồng đến dưới 1.000.000.000 đồng;

b) Thu lợi bất chính từ 100.000.000 đồng đến dưới 300.000.000 đồng.

4. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 10 năm đến 15 năm:

a) Tài sản, vật phạm pháp trị giá 1.000.000.000 đồng trở lên;

b) Thu lợi bất chính 300.000.000 đồng trở lên.

5. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.

Tại Công văn số 64/TANDTC-PC ngày 03/4/2019 và Thông tư liên tịch số 09/2011/TTLT-BCA-BQP-BTP-NHNNVN-VKSNDTC-TANDTC ngày 30/11/2011 đã đưa ra một số hướng dẫn, giải thích liên quan đến “Tội chứa chấp hoặc tiêu thụ tài sản do người khác phạm tội mà có” như sau:

- Tài sản do người khác phạm tội mà có là tài sản do người phạm tội có được trực tiếp từ việc thực hiện hành vi phạm tội (ví dụ: tài sản chiếm đoạt được, tham ô, nhận hối lộ…) hoặc do người phạm tội có được từ việc mua bán, đổi chác bằng tài sản có được trực tiếp từ việc họ thực hiện hành vi phạm tội (ví dụ: xe máy có được từ việc dùng tiền tham ô để mua).

- Biết rõ tài sản là do người khác phạm tội mà có là có căn cứ chứng minh biết được tài sản có được trực tiếp từ người thực hiện hành vi phạm tội hoặc có được từ việc mua bán, đổi chác bằng tài sản có được trực tiếp từ người thực hiện hành vi phạm tội.

Từ những căn cứ pháp lý trên cho thấy, người tiêu thụ tài sản do người khác trộm cắp có phải chịu trách nhiệm hình sự hay không phụ thuộc vào mặt chủ quan của người tiêu thụ chứ không phụ thuộc vào việc người thực hiện hành vi trộm cắp có phải chịu trách nhiệm hình sự hay không.

Do đó, trường hợp người dưới 16 tuổi trộm cắp tài sản và không bị truy cứu trách nhiệm hình sự do chưa đủ tuổi hay hành vi chưa đủ yếu tố cấu thành tội phạm thì không phải là điều kiện bắt buộc để xem xét trách nhiệm hình sự đối với người chứa chấp, tiêu thụ tài sản trộm cắp.

Vậy, khi có đủ chứng cứ chứng minh được người có hành vi chứa chấp, tiêu thụ tài sản trộm cắp biết rõ các tài sản đó là do người khác phạm tội mà có thì người chứa chấp, tiêu thụ tài sản đó có thể phải đối mặt với mức phạt lên đến 15 năm tù.

3. Căn cứ pháp lý

Bộ luật hình sự năm 2015;
Luật số 12/2017/QH14 về sửa đổi bổ sung một số điều của Bộ luật hình sự ngày 20/6/2017;
Công văn số 64/TANDTC-PC ngày 03/4/2019 về thông báo kết quả giải đáp trực tuyến một số vướng mắc về hình sự, dân sự và tố tụng hình chính;
Thông tư liên tịch số 09/2011/TTLT-BCA-BQP-BTP-NHNNVN-VKSNDTC-TANDTC ngày 30-11-2011 của Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, Bộ Tư pháp, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Viện kiểm sát nhân dân tối cao và Tòa án nhân dân tối cao hướng dẫn áp dụng quy định của Bộ luật hình sự năm 1999 về tội chứa chấp hoặc tiêu thụ tài sản do người khác phạm tội mà có và tội rửa tiền.

Trên đây là nội dung tư vấn của Luật sư ATG. Để hiểu rõ hơn về vấn đề này, quý khách hàng vui lòng liên hệ trực tiếp qua số điện thoại 0907215757 để được hỗ trợ.
CÔNG TY LUẬT TNHH ATG

Địa chỉ tại: Số 29 Hòa Minh 14, P. Hòa Minh, Q. Liên Chiểu, Tp. Đà Nẵng

VPGD: Số 186 đường 30 tháng 4, P. Hòa Cường Bắc, Q. Hải Châu, Tp. Đà Nẵng

Điện thoại: 0907215757

Email: luatsuatg@gmail.com

Fanpage: https://www.facebook.com/profile.php?id=100092033972393